Probiyotik takviyeler neden bu kadar popüler oldu?
Probiyotik takviyelerinin popüler olmasının sebebinin ilaç endüstrisidir, reçeteye gerek kalmaksızın “over the counter” yani serbest şekilde satılabilmeleri ve televizyon reklamlarında dahi çok ciddi şekilde öne çıkarılması sebebiyle çok popülerdir.
Bu takviyeler gerçekten iddia edildiği gibi bağırsaklarımız için faydalı mı? Bu takviyeler yerine doğal probiyotikleri kullanmak aynı faydayı sağlamıyor mu?
Bu takviyeler herkes için yüzde yüz faydalı değildir çünkü her takviyedeki bakteri çeşitliliği oranları, hatta ülkemizde satılan probiyotiklerin canlı olup olmama durumu bile farklıdır. Her takviye yararlı değil ve hatta bazıları bazı hastalarımıza ya da sağlıklı kişilere zararlı bile olabilir. Bu takviyeler yerine doğal ürünleri kullanmak, özellikle turşu, kefir gibi fermente ürünleri kullanmak çok daha mantıklıdır çünkü bu ürünlerde hem yararlı bakteriler (probiyotikler) hem bu bakterilerin büyümesini, gelişmesini sağlayan gıda maddeleri (prebiyotikler) ve bu bakterilerin bağırsaklarımıza, vücudumuza yararlı etkilerini ortaya çıkaran, bunların ürettikleri vitamin gibi maddeleri (postbiyotik) bulunduran fermente ürünleri kullanmak çok daha makul. Aynı zamanda sağlıklı bireyler ve hastalar için daha da ekonomik bir çözüm.
Antibiyotik kullanırken mutlaka probiyotik kullanmak gerekiyor mu?
Antibiyotik kullanan kişiler herhangi bir probiyotik katkı maddesi, takviye maddesi, kapsül, tablet ya da toz gibi takviye ürünü kullanması gerekmemektedir. Probiyotiklerin bazı durumlarda antibiyotiğin yan etkilerini ve antibiyotiğe bağlı ishal gibi problemlerde faydalı olabilir ancak, bunu da doktora danışarak, uygun probiyotik takviyesini seçerek ve uygun miktarda uygun sürede, sadece gerekli durumda kullanmak gerekir.
Bu takviyeler bağırsaktaki faydalı bakterileri de yok ediyor mu?
İnsan dışkısının üçte biri canlı bakterilerden oluşur, bu canlı bakterilerin insan sağlığına yararlı ve de zararlı olmak üzere iki gruba ayrılır. Bağırsaktaki yararlı ve zararlı bakteriler normalde bir denge halindedir, bu durum bozulduğunda yani yararlı bakteriler azaldığında ve zararlı bakteriler arttığında biz buna “disbiyozis” diyoruz. Zaten probiyotik takviye ilaçların da tam da bu noktada devreye girdiği iddia ediliyor çünkü içinde lactobacillus, bifidobacterium gibi gibi yararlı bakteriler bulundurduğundan bunların bağırsaktaki yararlı bakterilerin oranını artırması bekleniyor. Gerçekten de bazı hastalarımızda bu probiyotik takviye ilaçları işe yarıyor, disbiyozisi düzeltebiliyor ama her kişide sürekli kullanımı gerekli ya da sağlıklı bireylerde kullanımı gerekli diye bir durum asla söz konusu değil çünkü aslında bağırsaktaki yararlı bakterilerde de asıl önemli olan şey “diversity” dediğimiz çeşitlilik.
Ayrıca bağırsaktaki yararlı bakteri çeşitliliği, insan sağlığı açısından çok önemlidir ancak, probiyotik takviyelerde fermente ürünlerin aksine birkaç tip bakteri çeşidi olduğu için, yüzlerce farklı bakteriden oluşan bu yararlı bakteriler grubunun aksine çeşitliliğini daha da azaltır ve yararlı bazı bakterileri ortadan kaldırır. Probiyotik takviyeler çeşitliliği azalttığı için bağırsaktaki bazı faydalı bakterileri de yok edebilmektedir.
Probiyotik ürünler tablet, kapsül ya da toz halde satılırlar. Bu takviyelerin hepsi aynı etkiyi mi gösteriyor?
Probiyotik ürünler, tablet, kapsül veya toz formunda satılmaktadır. Ancak, bu takviyelerin hepsi aynı etkiyi gösteriyor mu sorusu üzerine net bir yanıt vermek zordur. Çünkü probiyotik ürünlerin raf ömrü, saklama koşulları ve uzun vadede canlılıklarının ne kadarını koruyabildiği konusunda kesin bilgilere sahip olunmamıştır. Bu nedenle, bu takviyelerin tamamen aynı etkiyi göstermesini beklemek mümkün değildir.
Doğal yollarla probiyotik almayan kişilerin mutlaka takviye alması gerekir mi?
Doğal yollarla probiyotik almayan kişilerin mutlaka takviye almaları gerekmez, sağlıklı ve dengeli beslenmenin yeterlidir.
Neden kullanmadan önce doktora danışılmalı? Sağlıklı bireylerin sırf trend diye probiyotik takviyesi almasının ne gibi zararları vardır?
Probiyotik takviyelerin kullanmadan önce doktora danışılması son derece önemlidir. Sağlıklı bireylerin sadece bir trend olarak probiyotik takviyelerini kullanmalarının potansiyel zararları vardır. Öncelikle, bu takviyelerin ciddi bir maddi maliyeti bulunmaktadır ve gereksiz kullanım ekonomik bir zarara yol açabilir.
Ayrıca, probiyotik takviyelerin gereksiz kullanımı, yararsızlığının ötesinde bazen bağırsaktaki yararlı bakteri çeşitliliğini azaltabilir ve bu da insanlara zarar verebilir. Bu nedenle, probiyotik takviyeler gibi prebiyotik, probiyotik ve posbiyotiklerin doğal olarak bulunduğu fermente gıdaları tüketmek, daha mantıklı bir yaklaşım olabilir. Bu gıdalar hem daha ekonomik hem de vücuda faydalı olabilirler.